Archief: Wandeling door de begraafplaats van Schaarbeek

Een archief onder de loep

Vandaag, op Allerzielen, nemen we u mee op een wandeling door het kerkhof van Schaarbeek om enkele graven van beroemde persoonlijkheden te ontdekken.

René Magritte (perceel 16, weg 2)

Het beroemdste graf op de begraafplaats van Schaarbeek is waarschijnlijk dat van de schilder René Magritte en zijn vrouw Georgette. De kunstenaar woonde op verschillende locaties in Schaarbeek, onder meer op nr. 43 in de François-Joseph Navezstraat. Hij stierf in 1967 in zijn huis in de Mimosastraat. Zijn vrouw overleed in 1986.

Gabrielle Petit (ingang)

Gabrielle Petit werd in 1893 in Doornik geboren. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog werd ze verpleegster voor het Belgische Rode Kruis. Ze sloot zich al snel aan bij het verzet, verspreidde clandestien persmateriaal en hielp Nederlandse soldaten de Franse grens over te steken. Ze werd door de Duitsers gearresteerd, ter dood veroordeeld en op 1 april 1916 op de Nationale Schietbaan gefusilleerd. Haar plechtige begrafenis vond plaats op 29 mei 1919. Het monument dat vandaag op de begraafplaats te bewonderen is, werd in 1964 gemaakt door leerlingen van Louis Van Cutsem onder leiding van Maurice Christiaens.

Louis Bertrand (perceel 15 bis)

Louis Bertrand speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van Schaarbeek in het begin van de 20e eeuw. Hij werd geboren in 1856, verliet al gauw de school en begon kranten te verkopen. Daarna werd hij leerling-marmerwerker in de werkplaats van zijn vader voordat hij een carrière in de journalistiek en politiek begon. Hij richtte in 1885 de Belgische Werkliedenpartij op en werd in 1900 benoemd tot directeur van de krant Le Peuple. In 1895 werd hij verkozen tot gemeenteraadslid en schepen van financiën in Schaarbeek. In datzelfde jaar werd hij ook verkozen als volksvertegenwoordiger. In 1918, toen de oorlog voorbij was, kreeg hij de eretitel van Minister van Staat. In 1920 trok hij zich terug uit het gemeentelijke leven, nadat hij tijdens de oorlog zijn vaardigheden als beheerder had bewezen. Hij stierf in Schaarbeek op 17 juni 1943.

Guillaume Kennis (perceel 15bis)

Guillaume Kennis werd in 1839 in Leuven geboren. Hij behaalde een diploma burgerlijk ingenieur in Luik. Rond 1866 vestigde hij zich in Schaarbeek. Hij raakte geïnteresseerd in de politiek en werd in 1869 verkozen als gemeenteraadslid. In 1873 werd hij burgemeester. Hij werd herkozen in 1878, maar de verkiezingen werden geannuleerd. Hij werd weer gewoon gemeenteraadslid, alvorens in 1896 opnieuw als burgemeester te worden aangeduid. Hij stelde zich opnieuw verkiesbaar in 1903, maar verloor en ging in de oppositie zetelen. Hij stierf midden in een gemeenteraadsvergadering op 23 december 1908. Na een openbare intekening maakte Jean Lecroart een buste om zijn graf te versieren, maar dat beeld is nu verdwenen.

Achille Colignon (perceel 15bis)

Achille Colignon werd in 1813 in Lixhe geboren. Hij studeerde aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. Hij klom door de rangen van het leger op tot de rang van luitenant-generaal. Hij ging in 1876 met pensioen en raakte betrokken bij de Schaarbeekse politiek. Hij werd in 1877 als gemeenteraadslid verkozen en in 1879 tot burgemeester benoemd. Colignon was verantwoordelijk voor de bouw van het gemeentehuis. Hij stierf in Schaarbeek op 29 juni 1891.

Henri Stacquet (perceel 15bis)

Henri Stacquet werd in 1838 in Brussel geboren. Hij schilderde voornamelijk aquarellen van landschappen, zeegezichten en stadsgezichten. Hij was stichtend lid van La Chrysalide en de Société belge des aquarellistes. Hij overleed in Schaarbeek op 20 november 1906. Sommige van zijn werken zijn te zien in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel. Een van zijn aquarellen, Moulin sur la Woluwe, behoort tot de kunstcollectie van Schaarbeek.

Emanuel Hiel (perceel 15bis)

Emanuel Hiel werd in 1834 geboren in Sint-Gillis-bij Dendermonde. In zijn geboortestad opende hij een boekhandel die voornamelijk Vlaamstalige boeken verkocht. Hij begon ook gedichten te schrijven en te vertalen. Toen zijn boekhandel failliet ging, verhuisde hij naar Brussel en vond werk als ambtenaar bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. In 1869 werd hij aangenomen als bibliothecaris bij het Koninklijk Museum der Nijverheid en hij gaf tegelijkertijd les aan het Conservatorium van Brussel. Hij was gemeenteraadslid in Schaarbeek van 1879 tot 1884. Hij stierf in onze gemeente op 27 augustus 1899. Zijn graf is versierd met een bronzen bas-reliëf van de hand van Pierre Theunis en met een plaat met een van zijn gedichten. In 1906 werd een monument in zijn eer, gemaakt door de beeldhouwer Émile Namur, opgericht op het Poggeplein.

Auguste Reyers (perceel 16, weg 3)

Auguste Reyers werd in 1843 in Aarschot geboren. Hij begon zijn studie aan de Koninklijke Militaire School in Brussel in 1862. In 1868 werd hij benoemd tot luitenant. Tijdens de Frans-Pruisische oorlog van 1870 werd hij naar Sedan gestuurd om de kanonneninstallaties te onderzoeken. Om gezondheidsredenen moest hij in 1897 uit het leger stappen. Hij verhuisde naar Schaarbeek en ging de politiek in. Hij werd in 1903 tot gemeenteraadslid gekozen en werd in 1905 schepen van openbaar onderwijs. In 1907 werd hij benoemd tot burgemeester. Hij stond voor grote uitdagingen bij de wederopbouw van het gemeentehuis (dat in 1911 door brandstichting was verwoest) en het beheer van de administratie tijdens de Eerste Wereldoorlog. In 1921 besloot Reyers zich niet herkiesbaar te stellen. Hij stierf in Schaarbeek op 30 mei 1924.

Ernest Cambier (perceel 16, weg 3)

Ernest Cambier werd in 1844 in Aat geboren. Vanaf 1862 studeerde hij aan de Koninklijke Militaire School in Brussel en daarna aan de Oorlogsschool. In 1876 werd hij lid van de Association internationale africaine. Die vereniging werd door Leopold II opgericht met filantropische en humanitaire doelen voor Centraal-Afrika. (Een van de doelen was met name het voorkomen van slavernij.) Deze vereniging organiseerde in 1878 een expeditie naar het Tanganyikameer, waaraan Cambier deelnam. Hij was ook een van de oprichters van de Compagnie du Congo et du Commerce, die het spoorwegnetwerk in Congo ontwikkelde. Hij werd in 1889 tot majoor benoemd. Na zijn terugkeer naar België vestigde hij zich in Schaarbeek, in de Rogierlaan. Hij overleed in Watermaal-Bosvoorde op 22 juli 1909. In 1914 werd er een monument voor hem onthuld, ontworpen door Nicolas Cito, langs de laan die zijn naam draagt.

Georges Eekhoud (perceel 23, weg 8)

Georges Eekhoud werd in 1854 in Antwerpen geboren. Hij verhuisde in 1880 naar Brussel en werd redacteur bij de krant L'Étoile belge en vervolgens bij La Jeune Belgique. Zijn eerste roman verscheen in 1883. Zijn geschriften weerspiegelen duidelijk zijn socialistische ideeën. In 1899 publiceerde hij Escal-Vigor, waarin hij homoseksualiteit besprak, iets waarvoor hij voor de rechtbank moest verschijnen. Gesteund door verschillende van zijn schrijversvrienden werd hij vrijgesproken. Hij stierf in Schaarbeek op 29 mei 1927. De gemeente eert hem met een monument in het Josaphatpark.

Raymond Foucart (perceel 23, weg 11)

Raymond Foucart werd in 1872 in Brussel geboren. Hij was architect en landmeter van opleiding en werd op 3 januari 1912 gemeenteraadslid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zette hij zich in om materiële en financiële hulp te bieden aan de inwoners van Schaarbeek. Op 14 januari 1919 werd hij tot schepen benoemd ter vervanging van Émile Max, die tot vaste volksvertegenwoordiger was verkozen. In 1921 had Foucart de eer om als eerste burgemeester te worden verkozen na de invoering van het algemeen stemrecht. (Vrouwen mochten ook stemmen bij deze gemeenteraadsverkiezingen.) Hoewel hij in 1926 werd herkozen als gemeenteraadslid, werd hij niet herbenoemd tot burgemeester (maar het is niet bekend of dit zijn keuze was of niet). Hij werd in 1932 en 1938 opnieuw als gemeenteraadslid verkozen. Hij stierf in Schaarbeek op 1 april 1941.

Frédéric en Andrée De Jongh (perceel 23, weg 17)

Andrée De Jongh werd in 1916 geboren in Schaarbeek. Als kind had ze grote bewondering voor de verzetsstrijdsters Edith Cavell en Gabrielle Petit. Ze droomde ervan om net als zij verpleegster te worden. Ze ging echter decoratieve kunsten studeren, terwijl ze tegelijkertijd cursussen volgde bij het Rode Kruis. Toen de oorlog uitbrak, werkte ze als verpleegster in Brussel. Ze sloot zich al snel aan bij het verzet en richtte samen met Arnold Deppé het netwerk Comète op. Ze werd al snel in haar activiteiten bijgestaan door haar vader, Frédéric De Jongh, toen hoofd van basisschool nr. 4 in Schaarbeek. De Comète-groep werd echter geïnfiltreerd door dubbelagenten en er werden verschillende leden gearresteerd. Andrée “Dédée” De Jongh werd verklikt, gevangen genomen en naar Duitsland gedeporteerd. Ze werd op 22 april 1945 uit het kamp van Mauthausen bevrijd door het Rode Kruis. Haar vader was minder fortuinlijk. Ook hij werd verklikt. Hij werd op 7 juni 1943 door de Gestapo gearresteerd en op 28 maart 1944 in Mont-Valérien doodgeschoten.

Fernand Blum (perceel 2, weg D8)

Fernand Blum werd in 1885 in Brussel geboren. Hij studeerde Politieke en Administratieve Wetenschappen aan de Université Libre de Bruxelles en raakte al op jonge leeftijd betrokken bij het liberale politieke leven in Brussel. In Schaarbeek leidde hij de toneelgroep van La Jeune Garde en leverde hij bijdragen aan de plaatselijke krant Le Progrès. Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werd hij door de Duitsers als politieke gevangene opgepakt en tot meer dan twee jaar dwangarbeid veroordeeld. In 1921 werd hij verkozen als gemeenteraadslid en benoemd tot schepen. In 1939 volgde hij generaal Jean-Baptiste Meiser op als burgemeester en werd hij ook verkozen in de Kamer van volksvertegenwoordigers. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog nam hij ontslag als burgemeester, uit angst dat hij opnieuw gevangen zou worden genomen door de bezetter. Hij werd herverkozen en opnieuw aangeduid als burgemeester in 1947, een positie die hij bekleedde tot aan zijn dood in Schaarbeek op 13 april 1963.

Alfred Verwée (perceel 27, weg A12)

Alfred Verwée werd in 1838 geboren in Sint-Joost-ten-Node. Hij werd geboren in een familie van kunstenaars en volgde zijn opleiding bij zijn vader, de schilder Louis-Pierre Verwée. Hij was ook een leerling van dierenschilder Eugène Verboeckhoven en trad later in diens voetsporen. Hij reisde naar verschillende Europese landen en stelde tentoon in verschillende Belgische en Parijse salons. In Frankrijk raakte hij bevriend met de schilders van de school van Barbizon. Hij verbleef vaak in de streek rond Knokke, waar hij graag landschappen en grazende dieren in de polders vastlegde. Hij stierf in Schaarbeek op 14 september 1895. Ter nagedachtenis aan de schilder vernoemde de gemeente een van de straten die naar het Colignonplein leiden naar hem. Op de hoek van deze straat staat een monument van beeldhouwer Charles Van der Stappen dat in 1903 werd ingehuldigd.

Godefroid Devreese (perceel 2, weg A4)

Godefroid Devreese werd in 1861 in Kortrijk geboren. Hij studeerde beeldhouwkunst bij zijn vader Constant, die les gaf aan de Academie voor Schone Kunsten in Kortrijk. Hij ging verder studeren aan de Academie in Brussel, waar hij onder andere les kreeg van de beeldhouwers Eugène Simonis en Charles Van der Stappen. In 1884 vestigde hij zich in Schaarbeek. Hij was de ontwerper van verschillende medailles maar ook van een aantal monumenten, waaronder het indrukwekkende Groeningemonument ter herdenking van de Guldensporenslag in zijn geboortestad Kortrijk, en het Monument voor de Weldoeners der Armen in Schaarbeek, niet ver van de straat die zijn naam draagt.

Wilt u meer weten? Contacteer de dienst Gemeentearchieven (info@1030.be)