De directie Franstalig gemeentelijk onderwijs van de gemeente is bezorgd over de bedreigingen voor onze waarden van vrijheid, democratie en tolerantie. Vanuit deze vaststelling werd, in samenwerking met het onderwijzend personeel, het project Verzet om te bestaan uitgewerkt. De intentie is om lessen te leren uit de geschiedenis, gecombineerd met een verlangen om scholen en de gemeente rond een cruciaal thema te verenigen.
Een schoolreis naar Houffalize, een bezoek aan het Bastogne War Museum, de permanente tentoonstelling van de vzw "Territoires de la Mémoire", herdenkingsplaatsen in Schaarbeek... Verzet om te bestaan krijgt een fundamentele plaats in de scholen, waar een aantal projecten werden opgezet: verzameling van getuigenissen van mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, lezingen, toneelstukken, onderzoek naar het verzet, podcasts...
Verzet om te bestaan, dat is ook een reeks tentoonstellingen en conferenties die van 11 tot 31 maart zullen plaatsvinden in het gemeentehuis van Schaarbeek.
In het kader van het programma "Verzet om te Bestaan", en met de steun van de Federatie Wallonië-Brussel,
namen leerlingen uit Schaarbeek in oktober deel aan een excursie
naar Houffalize en Bastogne om meer te weten te komen over de Tweede Wereldoorlog.
De scholen hebben een aantal projecten ontwikkeld, zoals theaterstukken, onderzoek naar het verzet, artistieke creaties en podcasts over de democratie. Een eerste project werd ondertussen afgerond met de organisatie van een schoolreis naar Bastogne en Houffalize voor de leerlingen van het laatste jaar.
Verzet om te bestaan wil een symbolische actie zijn die de lessen uit het verleden doorgeeft aan de jongere generaties, om van hen burgers te maken die begaan zijn met de huidige uitdagingen voor onze democratie. Er zal ook worden samengewerkt met historische verzetsnetwerken, teneinde het sociale weefsel en het collectieve geheugen te versterken.
Galerie Schoolreis om Houffalize
Programma
Tentoonstellingen van 11 tot 31 maart in het gemeentehuis
Toegankelijk voor het algemene publiek tijdens de openingsuren van het gemeentehuis, met openbare rondleidingen op zaterdag 16, 23 en 30 maart (rondleidingen van 50 minuten om 10, 11, 12, 14, 15 en 16 uur - meer info, reserveren gewenst: tickets.1030.be - erfgoed@1030.be – 02 240 34 82), en voor scholen tijdens de week.
- Opening van de tentoonstellingen op maandag 11 maart:
16 uur: onthulling van de gedenkplaat voor de jumelage met Houffalize (Houffalizeplein)
17 uur: eerbetoon aan de gesneuvelde politieagenten, voor het gemeentehuis
17.30 uur: opening van de tentoonstellingen (voor het algemene publiek), Trouwzaal van het gemeentehuis
Tentoonstelling van de vzw Territoires de la Mémoire
Moedige strijdsters, politica’s, werksters achter het front, vrijwilligsters, guerrillaleden, demonstranten... Ontdek de rol van vrouwen tijdens de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog.
Tentoonstelling van de vzw Territoires de la Mémoire
Iedereen kan zich dagelijks verzetten om zijn waarden te verdedigen, onrecht te bestrijden, de samenleving te verbeteren... Maar hoe zetten we die stap? Laten we ons inspireren door wat anderen hebben gedaan om ons te helpen nadenken over ons engagement en actie te ondernemen.
Een tentoonstelling door David Peeters, met de steun van de Federatie Wallonië-Brussel
Deze tentoonstelling, die voortbouwt op het boek met dezelfde titel, neemt pesterijen als uitgangspunt en toont hoe ze kunnen evolueren naar haat jegens anderen. Deze haat leidt geleidelijk tot discriminatie, die op haar beurt leidt tot vervolging. De expo helpt ons om de waarden te begrijpen die ten grondslag liggen aan onze democratische samenleving: tolerantie, respect en een open geest.
Een tentoonstelling door de BECCG (Belgian Edith Cavell Commemoration Group)
Edith Cavell, een Britse verpleegster, werd in 1907 hoofd van de eerste Belgische seculiere verpleegschool. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog raakten honderden gewonde of verdwaalde geallieerde soldaten afgezonderd van hun troepen en moesten ze onderduiken. Het netwerk van Edith Cavell was een van de ontsnappingsroutes die deze soldaten in staat stelde om de bezette zone te verlaten en de strijd weer op te nemen. Ze werd door de Duitsers gearresteerd en op 12 oktober 1915 in Schaarbeek gefusilleerd.
Tweede Wereldoorlog, winter 1944: de Slag om de Ardennen woedt in alle hevigheid, met het laatste grote offensief van de Duitsers. Na afloop van de gevechten hebben de inwoners van Houffalize geen dak meer boven hun hoofd en geen eten of kleren meer. Acht gemeenten, waaronder Schaarbeek, kwamen hun te hulp en versterkten zo voor altijd de banden tussen beide gemeenten, die nu officieel verzusterd zijn.
- Vereniging “Comète – Remembrance” – Museumzaal
Voorstelling van twee video’s over de Comète-lijn, een verzetsnetwerk dat in Schaarbeek werd opgericht door Andrée De Jongh, met ook aandacht voor Elsie Maréchal, een Schaarbeeks verzetslid.
Conferenties, Trouwzaal van het gemeentehuis [in het Frans]
Chantal Kesteloot (historica bij CegeSoma)
Wie waren de belangrijkste spelers en wat waren de markante gebeurtenissen in het Brusselse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog? Waarin verschilde Brussel van de rest van het land? Welke sporen zijn er achtergebleven? Hoe moeten we dit hoofdstuk van onze geschiedenis vandaag benaderen?
Gratis, reserveren gewenst: fbikx@1030.be 02 240 31 35
Simon Gronowski en Aristide Melissas
Simon Gronowski, een overlevende van de Holocaust, reist de wereld rond om te getuigen over de barbaarsheid die hij heeft meegemaakt en te waarschuwen voor de gevaren van extreem rechts. Het leven van Aristide Melissas veranderde voorgoed op de dag dat een terrorist in een pick-uptruck opzettelijk op fietsers inreed in New York. Ondanks tragedies en wanhoop blijven hoop en geloof in de mensheid altijd in ons allen aanwezig.
Gratis, reserveren gewenst: fbikx@1030.be 02 240 31 35
Marie-Pierre d’Udekem d’Acoz
Andrée De Jongh werd in 1916 geboren in Schaarbeek. Tijdens de Duitse bezetting was zij medeoprichtster, inspiratiebron en leidster van het verzetsnetwerk Comète. In juni 1943 werden alle leden van de familie De Jongh gevangen genomen. Er weerklonk niet langer gelach en gezang in de familiale woning...
Gratis, reserveren gewenst: tickets.1030.be erfgoed@1030.be 02 240 34 82
Archieven onder de loep: Schaarbeek en de Dreyfus-affaire
Door straatnamen te kiezen nam het gemeentebestuur van Schaarbeek duidelijk stelling in tegen het obscurantisme, tegen haat en extreem nationalisme. Het is een eervolle houding die onze bestuurders tijdens de twee wereldoorlogen wisten te handhaven; een houding die we moeten toejuichen en die we ook vandaag nog moeten en zullen voortzetten.
Lees het volledige artikel over de Dreyfusards-wijk.