Samenstelling van de jury
- Jérôme Bertrand, Stadscentrum;
- Florence Doneux, Architect (Parallelle architectuur);
- Paula Dumont, Directie Monumenten en Landschappen;
- Michèle Kreutz, Directie Monumenten en Landschappen.
Laureaten
Voor exemplarische renovatie- of restauratiewerken door particulieren:
- 1e prijs, ter waarde van 1.250 euro voor de renovatie van de voorgevels van twee gebouwen Koninklijke Sinte-Mariastraat 235 en 237
- 2e prijs, met een totale waarde van 750 € voor de restauratie van een huis in art-nouveaustijl, Van Hasseltstraat 32.
De prijs van 2.000 euro voorbehouden voor verenigingen die sensibiliserings- en opwaarderingsprojecten ontwikkelen voor het erfgoed in Schaarbeek is toegekend aan Voir et Dire Bruxelles.
Categorie : Particulieren die exemplarische renovatie- of restauratiewerken uitvoeren
1e prijs: renovatie van de voorgevels van twee woningen, Koninklijke Sinte-Mariastraat, 235 en 237
De plaats
Het gaat om twee burgerwoningen in eclectische stijl die door architect Florent van Roelen in 1910 ontworpen zijn. Ze zijn opgenomen in een geheel van 6 woningen die door dezelfde architect gebouwd zijn, van nummer 229 tot 239. De decors in sgraffito bevonden zich in zeer slechte staat.
Wat is een sgraffito?
Het is een heel oude techniek die in de 19e eeuw herontdekt werd, in het bijzonder door art-nouveau-architecten. Op een ondergrond van donkere pleister (kalk, zand en houtskool) wordt een heldere laag sierpleister aangebracht. De tekening, gegraveerd in de heldere laag, laat de donkere laag pleister naar boven komen. De dieper liggende lijn toont elk detail van de compositie en de afgelijnde oppervlakken worden geverfd.
De restauratie
Uitgevoerde werken:
- de renovatie van het bestaande raamwerk en de plaatsing van dubbelglas;
- de onderhoudswerken aan de gevel door zandstralen;
- de beschildering van de lambrisering en het siersmeedwerk. De kleuren van de lambrisering zijn gekozen in functie van de sgrafitti en om de harmonie tussen de twee voorgevels te bewaren;
- de restauratie van de sgraffiti: dat is het meest aanzienlijke en delicate werk van de renovatie. De restauratie is aan het bedrijf Polychrome en specifieker aan Monique Cordier toevertrouwd. Ze heeft eerst een evaluatie doorgevoerd en historische opzoekingen gedaan. De sgraffiti zouden van de hand van Privat Livemont kunnen zijn, die veel in Schaarbeek gewerkt heeft. Dankzij bepaalde delen die beter bewaard gebleven zijn, konden ontbrekende motieven gereconstrueerd worden. Het kleurenpalet is teruggevonden en bevatte onder andere sporen van goud.
Een woordje van de bouwheren
De eigenaars van de twee woningen hebben samengewerkt om dit mooie resultaat te bekomen: “Bij de start van het renovatieproces van onze voorgevels hebben we ervoor gekozen om samen te werken en om permanent en op een vriendelijke manier meningsverschillen uit te wisselen. Een echt buurtproject! Omdat we ons bewust waren van de architecturale waarde van de gebouwen en hun originele decoratie, wilden we hun oude en door de tijd vervaagde kenmerken weer doen opleven. Het was dus vanzelfsprekend om een beroep te doen op ambachtslui die de geest en de technieken van die periode respecteren”.
Meer informatie over die woningen >>>
Een wandeling om de wijk te ontdekken? Volg de gids>>>
2e prijs : Restauratie van een art-nouveauwoning, Van Hasseltstraat 32
De plaats
Een kleine art-nouveauwoning gebouwd in 1900 door architect Gaspard Devalck voor zijn moeder. Heel snel heeft hij er ook zijn architectenbureau gevestigd. Op een klein hoekperceel slaagt hij erin om het programma van een burgerwoning van die periode te concentreren door het met een exuberante art-nouveaudecoratie te bekleden. De woning was in een lamentabele staat. Nu is ze geklasseerd.
De restauratie
Uitgevoerde werken:
- restauratie van de raamwerken;
- restauratie van de houten erker in de voorgevel;
- restauratie van het interieur van de woning waar veel originele elementen behouden zijn;
- restauratie van de spectaculaire glasramen binnen en buiten. In het glasraam van de erker zijn een vogel en een blauwe iris in het roze ochtendlicht en Japans-achtige wolkjes afgebeeld.
Een woordje van de bouwheren
Manuela Riccio, eigenaar: “Ik droomde van een appartement in Elsene of Ukkel en uiteindelijk heb ik een oude woning in Schaarbeek gekocht. Art nouveau kende ik niet. Ik heb de woning toevallig bezocht op een mooie ochtend in juni 2005 en het was liefde op het eerste gezicht. De woning was in zeer slechte staat, maar ze had haar uitstraling behouden en zond positieve energie uit. Ze had een ziel.” “Het is de alomtegenwoordige vervoering van de vrouw en de overal terugkerende verwijzingen naar vruchtbaarheid die deze woning uniek maken. Ik hield ook van haar licht, want het zonlicht dat door de glasramen van de binnendeuren naar binnen sijpelde en de stralen in pastelkleur maakten de sfeer heel vredig en intiem. Ik heb de restauratie van de woning zelf opgevolgd, geholpen door mijn boeken over art nouveau en mijn ouders. De werken zijn in augustus 2005 gestart en zijn in december 2008 geëindigd. Nadien heb ik twee jaar lang rommelmarkten afgeschuimd, ik heb de meubels van mijn grootmoeder een nieuw leven gegeven... En dan kon ik er eindelijk van genieten en er in wonen.”
Meer informatie over deze woning>>>
Een wandeling om de wijk te ontdekken? Volg de gids>>>
Categorie: Verenigingen die sensibiliserings- en opwaarderingsprojecten ontwikkelen voor het erfgoed in Schaarbeek
Geleide bezoeken in het kader van de biënnale art nouveau en de jaarlijkse culturele agenda
Vereniging: Voir et Dire Bruxelles
Voir et Dire Bruxelles is een kring van verenigingen voor cultureel toerisme (ARAU, Arkadia.be, Bus Bavard, Itinéraires en Pro Velo) die samenwerken om het Brussels erfgoed te promoten. Voir et Dire Bruxelles ligt aan de basis van de Biënnale Art Nouveau en de jaarlijkse culturele agenda.
Sinds de oprichting in 2001 is er tijdens elke editie van de Biënnale Art Nouveau een volledig weekend gewijd aan de opwaardering van het Schaarbeeks erfgoed.
Schaarbeek heeft verschillende doelen:
- Brusselaars tijdens een weekend via geleide bezoeken erfgoed te laten ontdekken waar ze vaak het bestaan niet van af weten. Voorbeeld: het Autrique-huis;
- inwoners van Schaarbeek en andere deelnemers miskende interieurs laten ontdekken, hun geschiedenis leren kennen en hun bewoners ontmoeten;
- meer buitenlandse toeristen aantrekken in Schaarbeek en de rijkdom en de diversiteit van de Art nouveau in deze gemeente opwaarderen;
- contacten knopen tussen eigenaars en partners van dezelfde gemeente;
- de aandacht van de pers wekken voor de belangen van het erfgoed in Schaarbeek.
