2022

Samenstelling van de jury

• Anne-Lise Alleaume, projectverantwoordelijke bij urban.brussels
• Thomas Vandormael, eigenaar van Huis Devalck en doctorandus in de kunstgeschiedenis
• Christophe Mouzelard, kunsthistoricus, hoofdredacteur van het tijdschrift Natrimoine
• Benjamin Erarts, secretaris-generaal van CIVA

De laureaten

Voor de categorie 'particulieren/restauratie' heeft de jury beslist om de prijzen als volgt toe te kennen:

• 1e prijs, ter waarde van 1.500 euro, voor de restauratie van de gevel van een modernistisch huis uit de jaren vijftig, Clayslaan 10 – eigenaars: Anja Kosjek en Fréderic Biesmans
• 2e prijs, ter waarde van 1.000 euro, voor de restauratie en het behoud van glasramen (binnenshuis), Daillylaan 72 – eigenaars: Marion en Savinien Delande
• 3e prijs, ter waarde van 500 euro, voor de vervanging van een beschadigde toegangsdeur, Thomas Vinçottestraat 45 – eigenaars: Monika Poláková en Roland Siegloff

Voor de categorie 'verenigingen/bewustmaking' heeft de jury beslist om de prijs als volgt toe te kennen:

• Prijs, ter waarde van 1.000 euro, voor de vereniging ARCHistory voor het project ARCHICOLORS

Categorie: Particulieren die exemplarische renovatie- of restauratiewerken uitvoeren

1e prijs: restauratie van de gevel van een modernistisch huis uit de jaren vijftig

Clayslaan 10
Opdrachtgevers: Anja Kosjek en Fréderic Biesmans

De plaats
Dit modernistische huis, gebouwd in 1954 door de architect Édouard F. Gräffe, had nog alle oorspronkelijke kenmerken, maar moest worden gerestaureerd. De eerste verdieping en de tweede verdieping, op de mezzanine, worden verlicht door een groot raam met dubbele hoogte.

De restauratie:
De renovatie bestond uit:

• de restauratie van de gevel;
• de vervanging van het raam overeenkomstig de huidige milieunormen met behoud van het modernistische karakter van het huis (kleur, ontwerp en profiel van het raam);
• de naleving van de kleurcodes en het behoud van de bestaande elementen van de oorspronkelijke architectuur;
• de toevoeging van een vanaf de straat niet zichtbare uitbreiding met een terras en een balustrade;
• de toevoeging van beplanting in het voortuintje.

Het oordeel van de jury:
De aankoop van dit pand getuigt van een reële belangstelling voor dit nog weinig bekende en onderschatte erfgoed; vaak staan we onszelf meer ingrepen toe in een recenter gebouw en hier hebben de eigenaars de geest van het huis begrepen, ze hebben het gemoderniseerd met behoud van het karakter.

2e prijs: restauratie en behoud van glasramen (binnenshuis)

Daillylaan 72
Opdrachtgevers: Savinien Delande en Marion Latiers

De plaats
Daillylaan 72 maakt deel uit van een rij van drie identieke huizen, gebouwd voor dezelfde eigenaar in een repetitief patroon, door de architect E.Paternotte in 1894.
De huizen delen dezelfde oranje bakstenen gevel, versierd met blauwe steen en pleisterelementen die nu geschilderd zijn. Ze hebben in de loop van de tijd verschillende veranderingen ondergaan.

De restauratie
Voorstelling van het project door de eigenaars

In het leven kom je soms onverwacht echte pareltjes tegen ...
Toen we in 2019 huiseigenaar werden in Schaarbeek, stuitten mijn man en ik op een min of meer atypische collectie glasramen ... En we werden er verliefd op! We wisten er niets van en we ontdekten een echt stukje erfgoed.
Ons huis is een van drie identieke huizen die in 1894 werden gebouwd [...].
Op nummer 72 is, in tegenstelling tot de andere twee huizen, een 'wintertuin' toegevoegd aan de achterkant van het huis. Deze wintertuin bestond aanvankelijk uit een reeks van zeven glasramen met exotische en elegante motieven in art-nouveaustijl. Bij de ramen hoorde een lichtkoepel van minstens 4 m² (ongesigneerd werk). We werden verliefd op deze glasramen. We zouden graag kleine muizen zijn en teruggaan in de tijd om ze in hun oorspronkelijke tijd te kunnen aanschouwen. Hoewel de glasramen goed bewaard waren gebleven, was er wel wat werk nodig. De lichtkoepel was al door de vorige eigenaar verwijderd (in zeer slechte staat), evenals het centrale glasraam dat beschadigd was omdat het niet goed was opgeborgen. Bovendien was het om energetische redenen noodzakelijk om onze achtergevel te isoleren: het kader dat de nog aanwezige glasramen ondersteunde, was niet luchtdicht. De vraag was dus: hoe gaan we dit erfgoed beschermen en opwaarderen?
Om antwoorden op onze vragen te vinden, hebben we verschillende boeiende mensen ontmoet en ook heel veel nagedacht. Nadat we in een museum omkaste glasramen hadden gezien die met leds werden verlicht, kozen we voor deze oplossing die ons in staat zou stellen om de schoonheid van deze glasramen te blijven benadrukken en tegelijkertijd de kwestie van de isolatie van onze achterramen te vereenvoudigen.
Naast het technische aspect was het voor ons bij dit project boeiend om de geschiedenis van Schaarbeek en zijn glasraamkunstenaars te leren kennen. We zullen nooit klaar zijn met het ontrafelen van het mysterie van onze glasramen. Door wie zijn ze geïnstalleerd? Waarom alleen op nummer 72? Is het onderste fresco origineel? In welk atelier, door welke leerling, werden ze geschilderd? Wie waren de verschillende eigenaars in de loop van de tijd?
We zullen het nooit precies weten. Maar wat zeker is, is dat wij er nu van kunnen genieten omdat anderen vóór ons er verliefd op zijn geworden! Als het delen van ons verhaal andere eigenaars kan motiveren om hun glasramen te behouden, zouden we heel blij zijn.

Ambachtslieden betrokken bij het project

• Glasramen: Claude Van Veerdegem
• Metaal: Guillaume Adam

Het oordeel van de jury
Het gaat om glasramen aan de achterkant van het huis (incompleet en beschadigd) die werden verwijderd, gerestaureerd en teruggeplaatst als wanddecoratie: dit soort klein erfgoed gaat, eenmaal verwijderd, meestal verloren. Hier werden de eigenaars aangetrokken door de kwaliteit ervan en wilden ze die op een andere manier bewaren; ze kregen geen premie voor deze ingreep, het was echt een daad uit liefde voor de kunst. De jury benadrukt ook het feit dat de eigenaars de hulp van de buren hebben gevraagd om de lacunes in de glasramen van de deuren op te vullen, evenals hun vrijgevigheid door foto's van dit project op Facebook te delen om meer te weten te komen over deze decoratie.

3e prijs: vervanging van een beschadigde toegangsdeur

Thomas Vinçottestraat 45
Opdrachtgevers: Monika Poláková en Roland Siegloff

De plaats
De Thomas Vinçottestraat, gelegen in de Monrosewijk, is hoofdzakelijk residentieel en werd bebouwd in de jaren 1880 en 1890, gevolgd door een intensievere ontwikkelingsfase tussen 1900 en 1912. Ze wordt gekenmerkt door huizen meestal in eclectische stijl, waaronder het geheel van de nummers 45 en 47 uit 1903.

De restauratie
Bij de aankoop van het huis merkten de eigenaars dat de toegangsdeur duidelijke sporen van een poging tot inbraak vertoonde. De vorige eigenaars hadden verschillende offertes voor verschillende deuren laten maken, maar geen enkele ervan was uitgevoerd. Ondanks de aanzienlijke kosten beslisten de nieuwe eigenaars om de deur opnieuw te laten maken volgens de oorspronkelijke afmetingen.
Antoine Riche, een schrijnwerker uit Nijvel, kreeg de opdracht een toegangsdeur te maken en te plaatsen die identiek is aan de originele deur. De heer Riche moest speciaal het juiste gereedschap maken om het hout – Frans eikenhout van topkwaliteit – te bewerken.
Het ijzeren rooster op het deurvenster werd opgeknapt en hergebruikt, net als de brievenbusklep en de deurknop.
De deur werd voltooid in het voorjaar van 2019.
In de zomer van 2021 leverde Antoine Riche ook het kader voor het bovenlicht, waarvoor de Schaarbeekse kunstenares Magali Jongen van Atelier Versicolore een glasraam creëerde geïnspireerd op motieven uit de oorspronkelijke tijd van het huis.
De zwaar beschadigde deur maakte dus plaats voor een replica van de toegangsdeur, bekroond met een felgekleurd glasraam.

Het oordeel van de jury
Hoewel het geen beschermd pand is, kozen de eigenaars ervoor een groot bedrag uit te geven om de deur opnieuw te laten maken door een vakman in plaats van te kiezen voor een gewone catalogusdeur. Het is een onbaatzuchtige daad aangezien ze geen premie hebben gekregen voor deze ingreep.

Categorie: Verenigingen die bewustmakings- en opwaarderingsprojecten ontwikkelen voor het erfgoed in Schaarbeek

Prijs voor de vereniging ARCHistory voor het project ARCHICOLORS, seizoenen 1 en 2

Om het oranje van een baksteen, het zachte groen van een smeedijzeren traliewerk, de zwarte verf van een raamkozijn, de schittering van een gouden mozaïek, de intensiteit van een blauw glasraam, het ruwe grijs van beton of het diepe bruin van een geverniste deur waar te nemen, hoef je niet geleerd te zijn, alleen maar nieuwsgierig! En nieuwsgierigheid ligt binnen het bereik van alle doelgroepen, van jong tot oud.
Om de inwoners van Schaarbeek uit te nodigen hun bebouwde omgeving, monumenten, standbeelden en groene ruimten te observeren, stelde ARCHistory aan de dienst Erfgoed van de gemeente voor om een leuke uitdaging te lanceren: samen, gedurende een periode van 30 dagen, een maxipalet van kleuren creëren, bestaande uit een compilatie van gekleurde architecturale details die materialen en technieken tonen.
De voorgestelde modus operandi was eenvoudig:

1. Om inspiratie op te doen de pagina 1030ARCHICOLORS raadplegen, waar in de maand voorafgaand aan de uitdaging een reeks foto's wordt gepubliceerd die het type kadreringen en composities tonen.
2. In de straten van Schaarbeek architectuur kiezen die zichtbaar is vanaf de openbare weg (huis, station, school enz.).
3. Een mooi detail fotograferen dat materialen en kleuren toont.
4. De foto in de speciale Facebook-groep posten, samen met de voornaam van de fotograaf en zijn of haar stemming op het moment van de opname, de locatie en het tijdstip van de opname.
5. De foto's die door andere leden van de 1030ARCHICOLORS-community zijn gepost 'liken' en delen als je ze leuk vindt.
6. De selecties van de meest originele, verrassende of poëtische foto's 'liken' of delen die werden gepubliceerd door de beheerder van de groep rond thema's die bepaalde materialen of technieken illustreren.

Bewoners en toevallige wandelaars reageerden enthousiast op deze oproep door in mei 2021 meer dan 1.000 originele, verrassende of poëtische foto's te delen, die op maar liefst 11.630 vind-ik-leuks konden rekenen.
Naar aanleiding van het grote aantal deelnemers, de gepassioneerde commentaren en de levendige discussies die ontstonden, gaf de gemeente Schaarbeek ARCHistory de opdracht om een reeks foto's te selecteren, samen met informatie over de bouwmaterialen, en een wandelkaart te maken die in november 2021 werd gepubliceerd.

Door de ogen van anderen kijken is een leuke manier om je eigen gemeente te bezoeken en een stimulans voor niet-inwoners van Schaarbeek om er te komen wandelen! Om het enthousiasme voort te zetten en de 1030ARCHICOLORS-community uit te breiden, werd een tweede seizoen voorgesteld in het voorjaar van 2022, waarbij de collectie werd aangevuld met honderden foto's die zoveel mogelijk standpunten en interesses illustreren.

Het oordeel van de jury:
ARCHICOLORS van ARCHistory is een specifiek Schaarbeeks project dat participatief is en waarbij een zeer groot aantal mensen wordt betrokken; het project wordt uitgebreid met een gedrukte kaart die ook degenen bereikt die niet op de sociale netwerken zitten.