Een archief onder de loep
Schaarbeek heeft al heel wat burgemeesters gekend. Een van de meer opvallende figuren was Guillaume Kennis, wiens politieke parcours geschiedenis heeft geschreven in de gemeente.
Ingenieursstudies
Guillaume Marie Kennis werd op 26 september 1839 geboren in Leuven. Hij stamde uit een familie van muzikanten die sinds de XVIIIe eeuw actief waren in Leuven.
Op 18-jarige leeftijd trok hij naar de militaire school en werd hij onderluitenant van de genie. Na zijn ontslag uit het leger volgde hij een opleiding filosofie, letteren, politieke en bestuurswetenschappen aan de Universiteit van Leuven, naast studies aan de Mijnbouwschool in Luik. Als gediplomeerd burgerlijk ingenieur voerde hij diverse openbare werken uit.
Omstreeks 1866 arriveert hij in Schaarbeek, waar hij zich vestigt in de Beughemstraat 8. Het langst woonde hij echter in de Vifquinstraat 43 en later in de Robianostraat 12.
Eerste burgemeesterschappen
Guillaume Kennis verscheen op het Schaarbeekse politieke toneel bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1869. Toen was hij kandidaat op de liberale lijst “Réunion électorale”, aangevoerd door Eugène Dailly, de uittredende burgemeester die werd herverkozen.
In 1873, na het overlijden van Dailly, stonden twee liberale strekkingen tegenover elkaar: een progressieve strekking met Henri Bergé aan het hoofd en een conservatieve strekking, geleid door Guillaume Kennis. Deze laatste richtte zijn eigen liberale groepering op, “l’Union libérale”, om zich te onderscheiden van zijn tegenstander “l’Association libérale”. Met de steun van de katholieken werd Kennis aangesteld tot burgemeester door minister van binnenlandse zaken Charles Delcour, ten koste van Ernest Laude, die de steun had van het andere liberale kamp.
De verkiezingen van 1875 bevestigden het burgemeesterschap van Kennis, tegen de zin van de groep Bergé, die ook de verkiezingen had gewonnen.
Tijdelijke terugtrekking uit het politieke leven
Ook in 1878 kwam de groep Kennis als winnaar uit de bus. Maar nadat enkele onregelmatigheden waren vastgesteld bij de stembureaus, moest de stemming worden overgedaan. De overwinning ging daarop naar de groep Bergé, die Achille Colignon aanstelde tot burgemeester. Kennis werd vervolgd voor deze onregelmatigheden, maar vrijgesproken.
Hij trok zich toen tijdelijk terug uit het politieke leven om enkele grote projecten in België en Algerije op te volgen.
Hij beschikt ook over meer tijd om zich te wijden aan andere passies, zoals jagen.
In 1886 werd Kennis opgeroepen als getuige in de zaak-Vandersmissen. Enkele jaren voordien had die een revolver aangeboden aan een bevriende volksvertegenwoordiger, Gustave Vandersmissen. Die gebruikte de revolver om er zijn voormalige echtgenote, zangeres Alice Renaud, mee te vermoorden
Laatste burgemeesterschap
Bij de verkiezingen van 1895 keerde Kennis terug naar de Schaarbeekse politiek. Ditmaal koos hij overduidelijk de kant van de katholieken. Die haalden het meeste stemmen, maar de liberalen en socialisten sloegen de handen in elkaar om een meerderheid te vormen binnen de gemeenteraad. Desondanks koos minister van binnenlandse zaken Joseph Devolder ervoor om de functie van burgemeester aan Kennis te geven.
De verslagen van de gemeenteraden getuigen van felle discussies tussen meerderheid en oppositie, met in het midden een burgemeester die het beste voorhad met de gemeente, maar door iedereen als een verrader werd beschouwd.
Politieke actie
Het einde van de XIXe eeuw en het begin van de XXe eeuw zijn synoniem met grote stedenbouwkundige veranderingen in de verschillende buitenwijken van Brussel. Door zijn opleiding als ingenieur was Kennis zich zeer bewust van het belang van grote openbare werken om het stedelijke landschap te moderniseren. Zo stond hij achter de werken om de Koninklijke Sinte-Mariastraat door te trekken en achter de ontwikkeling van de spoorlijn en tramlijnen. Hij moedigde ook technische innovaties voor auto’s en vliegtuigen aan.
« Aux folies schaerbeekoises »
In de laatste jaren van het bewind van Guillaume Kennis werden vaak levendige debatten gevoerd tijdens de gemeenteraad. De nationale kranten noemden het al spottend de “folies schaerbeekoises”.
Vooral de zitting van 19 november 1902 was memorabel. Tijdens een debat over de gasdistributie begonnen de gemeenteraadsleden elkaar volop uit te schelden. Kennis besloot daarop de zitting te sluiten. Omdat het geschreeuw nog toenam, beval de burgemeester de aanwezige politieagenten om de zaal te ontruimen. De verkozenen en het publiek gaven echter geen krimp. Daarop brak een oorverdovend tumult los. “Er werd geroepen, geduwd en gescholden,” berichtte de krant Le XXe siècle. Kennis verliet de zaal en het gemeentehuis onder boegeroep.
Een abrupt einde
De verkiezingen van 1903 werden gewonnen door het liberaal-socialistische kartel. Kennis, die toen opkwam met een onafhankelijke lijst, werd weer gewoon gemeenteraadslid.
Op 23 december 1908 stierf hij, geveld door een beroerte in volle gemeenteraadszitting, tijdens een geanimeerde toespraak over de inrichting van een zaal voor geesteszieken in het burgerlijk gasthuis.
Op 26 december werd hij met veel luister begraven.
Naar aanleiding hiervan werd de lokettenzaal op de eerste verdieping van het gemeentehuis ingericht als rouwkapel. Kort na zijn dood werd de Keienberg omgedoopt tot Guillaume Kennisstraat.
Tot slot en om eventuele geruchten de kop in te drukken, willen we erop wijzen dat elke fysieke gelijkenis tussen Guillaume Kennis en koning Leopold II puur toeval is …
Wilt u meer weten? Contacteer de dienst Gemeentearchieven (archieven@shaarbeek.be)
© Alle rechten voorbehouden