2020

De jury

• Geneviève van Tichelen: gids-spreker
• Albert Dewalque: architect en gids-spreker
• Michel Gilbert: eigenaar van Victor Hortahuizen die instond voor hun restauratie
• Jos Vandenbreeden: architect en bestuurder van het CIVA

Voorwoord

In 2020 hebben slechts drie particulieren een project ingediend en heeft geen enkele vereniging een project ingediend, waarschijnlijk door de coronacrisis. Aangezien de jury volgens het gewijzigde reglement kan kiezen om het bedrag (€ 4000) te verdelen tussen de twee categorieën (met een minimum van € 500 voor de verenigingen), kon de jury niet meer dan € 3500 toekennen aan de categorie 'particulieren'. Drie projecten, dat is bijzonder weinig om de kwaliteit en de kwantiteit van de Schaarbeekse restauratieprojecten te vertegenwoordigen. De erfgoeddienst is ervan overtuigd dat de volgende editie opnieuw tal van kandidaten zal aantrekken.

De laureaten

Voor exemplarische renovatie- of restauratiewerken door particulieren:

1ste prijs ter waarde van € 3000 voor Thomas Vandormael & Anne Moermans voor de restauratie van de voorgevel van het Huis Devalck in de André Van Hasseltstraat 32.

2de prijs ter waarde van € 500 voor Tomas Savickas voor de restauratie van sgraffiti op het huis in de Eugène Demolderlaan 6.

De jury kende ook een eervolle vermelding toe aan Sébastien Rothan-Ledoux voor de restauratie van de gevel van het neoklassieke herenhuis in de Koninklijke Sinte-Mariastraat 113.

De prijs van minstens 500 euro voorbehouden voor verenigingen die sensibiliserings- en opwaarderingsprojecten ontwikkelen voor het erfgoed in Schaarbeek werd niet toegekend omdat er te weinig kandidaten waren.

Categorie: exemplarische renovatie- of restauratiewerken door particulieren

1ste prijs: Restauratie van de voorgevel van het Huis Devalck  

Adres: André Van Hasseltstraat 32

Bouwheren: Thomas Vandormael & Anne Moermans

Het oordeel van de jury

Deze restauratie is een ware reddingsactie, ook al werden de glas-in-loodramen reeds een aantal jaar geleden gerestaureerd. De eigenaren hebben ernaar gestreefd om de oorspronkelijke materialen te behouden en hebben een algemene aanpak uitgewerkt: de bouwheren voeren de werken op hun eigen tempo uit zodat alles tot in de puntjes kon worden afgewerkt, voor de aanvang van de werken werd er een geschiedenisstudie uitgevoerd. De jury benadrukt eveneens dat de eigenaren het aangrenzende gebouw van dezelfde architect hebben gekocht om in de toekomst het geheel dat die twee gevels vroeger vormden opnieuw in ere te herstellen.

Interview met Thomas Vandormael, eigenaar van het huis

Waarom heeft u deelgenomen aan de Erfgoedprijs 2020?

Ik geloof sterk in het sociaal belang van kunst. Cultuur is er niet voor enkele bevoorrechten maar moet door iedereen beleefd worden. Daarom nemen we deel aan de Open Monumentendagen, aan het BANAD-festival (Brussels Art Nouveau and Art Deco Festival) en dus ook aan de Erfgoedprijs van de gemeente Schaarbeek. Ik wil Schaarbeek helpen zich te profileren als cultuurgemeente. Dankzij bewustmakingsinitiatieven voor het erfgoed zoals de Erfgoedprijs kan Schaarbeek haar uitzonderlijk erfgoed nog meer in de kijker zetten! Daarnaast straalt de restauratie van ons huis ook af op de straat. De buren zijn er bij mee!

U heeft dit huis in Schaarbeek nog niet zo lang geleden gekocht. Waarom besloot u het te kopen?

Het Huis Devalck bestaat eigenlijk uit twee huizen (huisnummer 32 en 34). We hebben nummer 32 in maart 2018 gekocht en nummer 34 in januari 2020. Voor mijn vrouw Anne en mij was het liefde op het eerste gezicht. Als kunsthistoricus boeit cultuur mij mateloos en dit was een kans uit de duizend om een pareltje van de art nouveau te kunnen kopen. Als eigenaar voel ik me net de beschermer van dit huis. We hopen dat onze kinderen er later evenveel van zullen genieten als wij.

Welke toekomstige plannen heeft u voor het huis?

Ons huis restaureren is een waar levensproject. We zijn nog wel een aantal decennia zoet met alle plannen. Nadat we de voorgevel onder handen hebben genomen, zullen we beginnen met studies van de achtergevel.  Bovendien streven we ernaar om de stilistische eenheid van beide huizen opnieuw in ere te herstellen (nr. ​​34 en 32), zoals dat ook bij de bouw in 1900 het geval was. Ook binnen zullen we in samenwerking met het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK-IRPA) een studie laten uitvoeren van het behangpapier. Ik zou ook graag zonnepanelen laten plaatsen, hoewel ik niet weet of dat zal worden toegestaan. Het huis is volledig beschermd, zowel de binnen- als de buitenkant. Daarom moeten we steeds bij alle actoren aftoetsen of we iets wel mogen aanpassen.

Meer erfgoedinformatie over het huis >>>

Een wandeling door de wijk? >>>

 

 

 

Categorie: exemplarische renovatie- of restauratiewerken door particulieren

2de prijs: Restauratie van de sgraffiti op de gevel

Adres: Eugène Demolderlaan 6

Bouwheer: Tomas Savickas

De plaats

Dit eclectische huis, in 1913 gebouwd door de architect G. Leemans aan het begin van de prestigieuze Eugène Demolderlaan, heeft een gevel met een spel van sgraffiti van de hand van Privat Livemont.

De restauratie

Op de lagere stukken vertoonden de sgraffiti slijtage en gebreken door weersinvloeden en de tand des tijds. Op de lagere onderdelen werden er meerdere zichtbare en open scheuren en ook loslatingen vastgesteld.

De stratigrafie was nog voldoende leesbaar om de vier kleuren te herstellen. Er werden eveneens sporen van verguldsel teruggevonden.

Ter hoogte van het eerste paneel van de hoofdtravee werden er gedeeltelijke overblijfselen van een sgraffito teruggevonden. Dat bevestigt dat er wel degelijk decoratie op die plaats was aangebracht.

De restauratie werd aan de ambachtsman Marc Frognet toevertrouwd die werd bijgestaan door Manuel Cardoso Carnelas. Zo konden de 8 nog bestaande sgraffiti gerestaureerd worden en kon het verdwenen sgraffito in zijn oorspronkelijke staat teruggebracht worden.

Het oordeel van de jury

Bijna verdwenen sgraffiti werden gered. De jury wijst op het vakmanschap van de ambachtsman die ook een verslag heeft gepubliceerd over zijn ingreep. Het gaat hier echter in de eerste plaats om de restauratie van sgraffiti en van de gevel en minder om een algemene aanpak van de bouwheer. Het smeedijzeren traliewerk van het tuinhek, dat gelukkig nog steeds behouden is, zou bijvoorbeeld ook wel een restauratie kunnen gebruiken.

Meer erfgoedinformatie over het huis >>>

Categorie: exemplarische renovatie- of restauratiewerken door particulieren

Eervolle vermelding: Gevelrestauratie van een neoklassiek herenhuis

Adres: Koninklijke Sinte-Mariastraat 113

Bouwheer: Sébastien Rothan-Ledoux

De plaats

Privéherenhuis in een neoklassieke stijl, in een symmetrische compositie, gebouwd tussen 1867 en 1876. Het huis vertoont nog tal van kenmerken van de stijl die de boventoon voerde tijdens de eerste ontwikkelingen van Schaarbeek als verstedelijkte gemeente: een rondboogvormige inrijpoort, een balkon en balconettes met gietijzeren borstwering, halfzuilen met Toscaans kapiteel, gepleisterd met lichte kalk.

De restauratie

De eigenaren wilden de oorspronkelijke pleisterlaag met kalk volledig behouden en tegelijkertijd een nieuw elan geven aan de gevel. Daarom zochten ze een onderneming die met een zachte methode werkt met biozeep en een hogedrukreiniger. De vereniging heet Jolly-Home en wordt door Sylvie Poppe vertegenwoordigd. Het raamwerk en de koetspoort werden donkerblauw geschilderd. De daklijst en dakkapellen werden gerestaureerd en in gebroken wit geschilderd. De balkons werden gerestaureerd. De bulstergaten werden opnieuw afgedekt.

Het oordeel van de jury

De jury onderstreept hoe belangrijk het was om een schoonmaakmethode te vinden voor de oorspronkelijk gekalkte pleisterlaag zonder die aan te tasten en wijst op de allesomvattende aanpak bij de restauratie van het gebouw die de mede-eigenaren al 10 jaar uitvoeren.

Meer erfgoedinformatie over het huis >>>

Een wandeling door de wijk? >>>