In 2022 werd een project voor het Gemeentelijk Parkeeractieplan (PACS) uitgevoerd door een studiebureau. Vervolgens werden de burgers uitgenodigd om hun mening te geven over dit plan tijdens het openbaar onderzoek dat plaatsvond van 11 oktober tot 9 december 2022. Alle reacties die toen werden ontvangen, werden samengevat in het proces-verbaal van afsluiting van het openbaar onderzoek.
Download het proces-verbaal van afsluiting van het openbaar onderzoek (.pdf)
Deze bijdragen hebben sindsdien de Gemeente geïnspireerd in haar parkeerbeleid. Zo heeft het College besloten om twee specifieke campagnes te lanceren die uniek zijn voor Brussel:
- Elk jaar gratis toekenning van een VisitPass ter waarde van 50€ aan alle huishoudens in Schaarbeek die daarom verzoeken bij parking.brussels;
- De mogelijkheid voor bezoekers om gratis te parkeren gedurende twee uur in de groene zone op woensdag en zaterdag. De Gemeente en parking.brussels zijn momenteel bezig met het vaststellen van de operationele modaliteiten van deze maatregel, die op 14 augustus 2023 van kracht wordt.
Ten slotte heeft de Gemeenteraad op 31 mei 2023 een nieuwe gemeentelijke parkeerverordening aangenomen, zodat de verordening van Schaarbeek in overeenstemming is met de nieuwe regionale verordening inzake parkeren.
Een gemeentelijk parkeeractieplan, wat houdt dat in?
Een GPAP is een document dat uit twee luiken bestaat:
- Een onderdeel "diagnose" waarin de parkeersituatie op het grondgebied van een gemeente in kaart wordt gebracht om de verschillende uitdagingen, specifieke problemen en behoeften vast te stellen waarop het actieplan een antwoord moet bieden
- En een onderdeel "actieplan" dat als basis zal dienen om het parkeerbeleid in dit gebied in de komende jaren te bepalen
Aangezien dit niet het eerste GPAP van Schaarbeek is, wil men met dit tweede GPAP ook de impact meten van de acties die zijn uitgevoerd sinds 2016, toen het eerste parkeerplan werd goedgekeurd.
Het is belangrijk voor ogen te houden dat het GPAP borg staat voor een coherente en harmonieuze organisatie van het parkeren tussen de verschillende vervoerswijzen (auto's, fietsen, bestelwagens/vrachtwagens, motorfietsen, taxi's, enz.) op het gemeentelijke grondgebied, maar dat het past in het ruimere kader van het Gewestelijk Parkeerbeleidsplan. Dit laatste bepaalt de belangrijkste beginselen op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar laat de gemeenten ruimte om deze aan te passen zodat rekening kan worden gehouden met de lokale bijzonderheden.
Diagnose
Hoe ziet de parkeersituatie in Schaarbeek eruit in 2022?
De afgelopen jaren heeft de gemeente het overgrote deel van de acties waarin het GPAP 2016 voorzag, uitgevoerd. Het is dan ook tijd om het GPAP te herzien en aan te passen aan de huidige context. Wat is de huidige context? Dat beoogt het onderdeel "diagnose" van het GPAP-ontwerp te analyseren. Voor elke vervoerswijze werd een analyse van vraag en aanbod uitgevoerd om na te gaan of aan de behoeften van de gebruikers werd voldaan en of de in het GPAP 2016 aanbevolen acties aan de toenmalige doelstellingen tegemoetkwamen.
Personenwagens
Wat het parkeren van voertuigen op de openbare weg betreft, bleek uit het congestiepercentage dat de parkeerdruk tussen 19.00 en 21.00 uur over het algemeen lager was dan tussen 20.00 en 22.00 uur en tussen 17.00 en 19.00 uur (perioden die de vraag naar parkeergelegenheid door buurtbewoners weergeven). Deze bevinding suggereert dat de uitbreiding van het gereglementeerd parkeren tot 21.00 uur een positief effect heeft op de verzadiging van de parkeerplaatsen op de openbare weg, waardoor het voor buurtbewoners gemakkelijker is geworden om een plaats te vinden wanneer zij aan het einde van de dag naar huis terugkeren.
Een meer gedetailleerde analyse van de handelswijken bracht ook de aanzienlijke parkeerdruk in de groene zones die zich in de directe nabijheid van de bestaande rode zones bevinden aan het licht. Deze verschuiving is bijzonder uitgesproken rond de Helmetsesteenweg en de Brabantstraat (zondag inbegrepen).
Een ander interessant element dat in de diagnose naar voren komt, is de verhouding tussen het aantal uitgereikte bewonerskaarten en het aantal beschikbare plaatsen. Uit deze verhouding blijkt dat, indien alle houders van een bewonerskaart op de openbare weg zouden moeten parkeren, het congestiepercentage in alle wijken meer dan 100% zou bedragen. Het gaat om een theoretische verhouding, want in werkelijkheid hebben veel buurtbewoners een garage ter beschikking, maar dit toont wel aan dat parkings buiten de openbare weg een belangrijke rol kunnen spelen om de verkeersdrukte in de openbare ruimte te verlichten.*
Fietsen
Wat fietsparkeren betreft, heeft de ontwikkeling van de infrastructuurvoorzieningen de doelstellingen van het GPAP 2016 weliswaar overtroffen, maar uit een analyse van de vraag blijkt dat een groot deel van de behoeften niet wordt ingevuld. Zo waren er in 2021 in Schaarbeek meer dan 1.300 actieve aanvragen voor een plaats in een fietsbox. Op het terrein komt dit tot uiting in de hoge bezettingsgraad van de bestaande voorzieningen en de aanwezigheid van veel fietsen aan de rand van de voorzieningen.
Gemotoriseerde tweewielers
De situatie is vergelijkbaar voor gemotoriseerde tweewielers. Tijdens nachtelijk veldonderzoek, dat het mogelijk maakt om de vraag van de bewoners in te schatten, bleek dat meer dan 450 motorfietsen/scooters waren geparkeerd aan de rand van de voorzieningen, vastgemaakt aan verschillende onderdelen van het straatmeubilair.
Bedrijfsvoertuigen
Een van de doelstellingen van het GPAP 2016 was de aanwezigheid van lange en/of zware voertuigen te beperken, enerzijds om veiligheidsredenen voor voetgangers en kinderen, en anderzijds met het oog op het comfort van de buurtbewoners. Om deze doelstelling te bereiken, voorzag het GPAP in andere tarieven voor dit soort voertuigen (prijsverhoging voor de vrijstellingskaart, verdubbeling van de forfaitaire retributie, enz.). Ondanks deze maatregelen brachten de onderzoeken een aanzienlijke stijging van de vraag naar kleine en middelgrote bedrijfswagens aan het licht in alle wijken, en dit vooral in de wijk van het Noordstation.
Specifieke categorieën voertuigen
Sinds het laatste GPAP is het aantal plaatsen dat gereserveerd is voor specifieke categorieën voertuigen (elektrische voertuigen, deelvoertuigen, taxi's, PBM's, CD, politie) of gebruiksdoeleinden (leveringszones, schoolzones) over het algemeen toegenomen, als reactie op de voortdurende ontwikkeling die voor deze verschillende soorten behoeften wordt vastgesteld.
Wat zijn de doelstellingen van het GPAP 2022 in Schaarbeek?
Op basis van deze bevindingen werden de doelstellingen van het nieuwe GPAP geherdefinieerd om tegemoet te komen aan de verschillende vastgestelde behoeften en tegelijkertijd de levenskwaliteit in de wijken te verbeteren. Een kwaliteitsvolle openbare ruimte is essentieel en de gemeente heeft de ambitie om deze ruimte te delen ten behoeve van alle burgers en de verschillende vervoerswijzen.
Zo zijn de doelstellingen van het nieuwe GPAP onder meer:
- Parkeren voor Schaarbekenaren vergemakkelijken in hun wijk
- De gewestelijke parkeerrichtlijnen volgen met het oog op harmonisatie over de gemeentegrenzen heen
- Parkeren buiten de openbare weg aanmoedigen
- Beveiligde stallingen plaatsen voor alle soorten fietsen en motorfietsen
- Langparkeren van voertuigen die niet van buurtbewoners zijn ontmoedigen
- Parkeerrotatie in handelszones bevorderen
- Zorgen dat personen met beperkte mobiliteit zich gemakkelijker kunnen verplaatsen
- Het gebruik van deelvoertuigen en taxi's aanmoedigen
- Goede toegang tot laadpalen voor elektrische voertuigen garanderen
- Leveringszones organiseren
- Enz
Actieplan
In het ontwerp-GPAP worden verschillende acties voorgesteld op korte (2023-2024) of op middellange termijn (na 2024). Zij zijn zowel geïnspireerd door wat werd ondernomen in andere steden die voor dezelfde uitdagingen staan als door wat in de gewestelijke regelgeving is bepaald.
De belangrijkste acties die in het ontwerp-GPAP worden voorgesteld om voorrang te geven aan het parkeren voor buurtbewoners, zijn de volgende:
Acties op korte termijn
- Afstemmen van de tarieven op de gewestelijke tarieven (bij hun inwerkingtreding)
- Handhaven van gereglementeerd parkeren op het hele grondgebied tot 21.00, met mogelijke verlengingen in wijken die veel druk ervaren van bezoekers
- Voorzien in de invoering van een grijze zone rond de rode zones (handelszones) in de Brabantwijk en de Helmetwijk. Het doel is de verschuiving van het parkeren naar de aangrenzende straten te beperken en tegelijk een goede rotatie te behouden in de handelsassen. In de grijze zone zijn de bewonerskaarten geldig, maar is het parkeren beperkt tot 4,5 uur voor bezoekers, voor wie het tarief lager ligt dan in de rode zone, maar hoger dan in de groene zone (https://parking.brussels/nl/per-gemeente/schaarbeek)
- Voortzetten van het onderzoek naar parkeergelegenheid buiten de openbare weg, met name door partnerschappen voor gedeeld gebruik op te zetten
Voor bezoekers stelt het GPAP-project voor:
- Analyse en toepassing van een systeem waarbij elk bezoekend voertuig op zaterdag twee uur aaneengesloten gratis kan parkeren in de groene zones;
- De herinvoering van het VisitPass project bestuderen.
Acties in overweging
Er liggen ook acties op tafel om het parkeeraanbod te diversifiëren en de verschillende vervoerswijzen beter te verdelen:
- Ontwikkeling van parkeeroplossingen voor alle soorten fietsen, inclusief cargofietsen
- parkeeraanbod voor motorfietsen
- Ontwikkeling van tien nieuwe stations voor deelvoertuigen
- Regelmatige controle van parkeerplaatsen die zijn uitgerust met een laadpaal voor elektrische voertuigen
- Invoering van gerichte parkeeroplossingen voor alle vervoerswijzen tijdens grote evenementen
Acties op aanbeveling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Tot slot worden in het ontwerp-GPAP ook wijzigingen voorgesteld om tegemoet te komen aan de aanbevelingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
- Beëindiging van de beperking tot 2 uur parkeren in de rode zone voor PBM's
- Afschaffing van de derde bewonerskaart per gezin
- Toekenning van parkeerkaarten aan voertuigen met een maximale technische massa die gelijk is aan (maar niet meer bedraagt dan) 3,5 ton
Acties voorgesteld voor het volgende mandaat
In het GPAP wordt eveneens voorgesteld om, na uitvoerigere analyses, tellingen en bijkomende goedkeuringen, het volgende te bestuderen:
- Meer ontradende tarieven voor vrijstellingskaarten
- Sectorindeling van het gemeentelijke grondgebied: een bewonerskaart geeft de mogelijkheid om te parkeren in de eigen sector en eventueel in de aangrenzende sectoren, maar niet overal in Schaarbeek. Het doel is de wijken met een hoge parkeerdruk te beschermen door voorrang te geven aan de buurtbewoners en het autoverkeer binnen de gemeente te ontmoedigen
De inwoners kunnen zich zo in het kader van het openbaar onderzoek uitspreken over deze door het studiebureau voorgestelde acties. Tijdens het huidige mandaat zal er over deze dossiers echter geen besluit worden genomen of uitvoering plaatsvinden.
Openbaar onderzoek
Er werd een openbaar onderzoek uitgevoerd voor het ontwerp-GPAP 2022, van 11 oktober tot en met 9 december 2022. Dit is een fundamentele fase voor de participatie en betrokkenheid van burgers, verenigingen en handelaars.
In oktober 2022 werden twee openbare presentaties georganiseerd. De schepen van Mobiliteit, de dienst Mobiliteit en de bureaus die de studie hebben uitgevoerd hebben de meest voorkomende vragen beantwoord.
De ambitie was de volgende:
- De burgers informeren over de resultaten van de analyse die op het gehele grondgebied is uitgevoerd
- De burgers informeren over de geplande acties
- De inwoners van Schaarbeek de gelegenheid bieden hun mening te geven
Documentatie
- Ontwerp van Gemeentelijk Parkeeractieplan 2022
- Gemeentelijk parkeerreglement tot 14/08/2023
- Gemeentelijk parkeerreglement vanaf 14/08/2023
- Plan van gereglementeerde parkeerzones
- Gewestelijk Parkeerbeleidsplan
- Gemeentelijk Parkeeractieplan 2016
- Vragen en antwoorden van de infosessies
- Proces-verbaal van afsluiting van het openbaar onderzoek