Een archief onder de loep
U vraagt zich misschien af wat het imposante gebouw aan het Daillyplein vroeger was? Hier is de geschiedenis ervan…
Een militair terrein
In 1860 kocht het Ministerie van Binnenlandse Zaken een terrein in de gemeente Schaarbeek, op een plaats die bekend stond als het Weyenveld (of “waaienveld”). Daar liet het de eerste Nationale Schietbaan aanleggen aan de Leuvensesteenweg.
In 1888 verhuisde de Nationale Schietbaan naar een nieuw adres, in de buurt van de toekomstige Reyerslaan, en werd haar plaats ingenomen door een modelkazerne voor het 1e regiment karabiniers.
De bouw van de kazerne
De werken gingen in 1890 van start, volgens de plannen van architect Otto Geerling (die de tweede cavaleriekazerne had ontworpen, gelegen aan het oefenplein in Elsene). De gebouwen namen heel het terrein van de voormalige Nationale Schietbaan in en werden ontworpen als een rechthoek rondom een binnenkoer. Het geheel is opgetrokken in neo-Vlaamse renaissancestijl, gekenmerkt door het gebruik van rode baksteen en steen.
De kazerne werd op 10 september 1894 ingehuldigd en “Prins Boudewijnkazerne” gedoopt, als eerbetoon aan de neef en erfgenaam van koning Leopold II .
De karabiniers
Het regiment karabiniers werd officieel opgericht in 1850. Het is de voortzetting van het regiment jagers, dat tijdens de revolutie van 1830 in het leven werd geroepen. Het uniform van de karabiniers is vrij herkenbaar: een groene jas, gele versiering en een hoge hoed - een zogenaamde “politiemuts” - bekleed met wasdoek en versierd met een pluim voor de galaversie. Hun insigne is een jachthoorn. Hun wapen is een karabijn van het type Terssen met bajonet.
In 1898 werd een compagnie karabiniers-fietsers gevormd, die uitgroeide tot een volwaardig regiment. Op 21 juli 1930 kreeg het regiment karabiniers Prins Boudewijn zijn officiële naam van koning Albert I, naar aanleiding van de viering van de 100e verjaardag van het land en het regiment.
Het leven in de kazerne
Het regiment karabiniers, dat bijna 2000 man telde, nam aanvankelijk zijn intrek in het “Klein Kasteeltje”, maar werd in 1894 ingekwartierd in de kazerne van Schaarbeek, twee weken na de inhuldiging van het gebouw. Vanaf dan maakten de soldaten deel uit van het Schaarbeekse leven, tot grote vreugde van de huwbare jongedames. De soldaten oefenden rondom de kazerne of op het grote plein, voor de nieuwe Nationale Schietbaan (die overigens het Karabiniersplein zou worden).
Het leven in het leger kan soms zwaar lijken, maar de karabiniers genoten toch van een zeker comfort in hun kazerne, als we de foto’s van toen mogen geloven: een kapsalon, ruime kantine, speelzaal en gym.
Een leuke anekdote: in augustus 1926 begon Hergé aan zijn jaar dienstplicht in deze kazerne.
Het regiment werd gemobiliseerd tijdens de twee wereldoorlogen. Eind 1914 verliet het een eerste keer de kazerne. Op 20 augustus vond op het plein van het gebouw een ontmoeting plaats tussen generaal von Jarotsky en Adolphe Max, burgemeester van Brussel, die de opmars van de Duitse troepen op het Brusselse grondgebied trachtte tegen te houden. De onderhandelingen bleken vruchteloos; kort daarna werd heel de hoofdstad bezet. De Duitsers namen de kazerne over en maakten er een militair ziekenhuis van.
In september 1939 werd het regiment opnieuw gemobiliseerd en verliet het een tweede keer zijn Schaarbeekse kwartier om er nooit meer terug te komen. In de nasleep van de oorlog zal het op verschillende plaatsen gelegerd zijn, waaronder Knokke, Maaseik en Siegen.
In 1992 fuseerde het regiment karabiniers met het regiment grenadiers onder de naam regiment karabiniers Prins Boudewijn – grenadiers.
Renovatie van het gebouw
Nadat het door de soldaten was verlaten, huisvestte het gebouw tot 1976 de administratieve diensten van het Ministerie van Defensie. Daarna kwam het onder de voogdij van de Brusselse agglomeratie.
Pas twintig jaar later zag een renovatieproject het daglicht. In 1996 werden bijna alle bijgebouwen afgebroken. Het hoofdgebouw bleef bewaard en werd gerenoveerd tot handelszaken op het gelijkvloers en woningen. Aan de achterzijde werden flatgebouwen, een supermarkt en een klein park opgetrokken. Het Balsaminetheater, dat sinds 1981 in een deel van de gebouwen van de voormalige kazerne is ondergebracht, kreeg ook een moderne uitbreiding.
Wilt u meer weten? Contacteer de dienst Gemeentearchieven (archieven@shaarbeek.be)
© Alle rechten voorbehouden