Kleine anekdotes en straatnamen in de volksmond
U vraagt zich af wat de betekenis is van de naam van uw straat. Deze korte geschiedenis van de straten van Schaarbeek zal u alleszins op de goede weg helpen.
De gemeente Schaarbeek telt tegenwoordig iets meer dan 300 straten. Sommige benamingen illustreren duidelijk de lokale geschiedenis, terwijl andere hulde brengen aan - al dan niet beroemde - personages die in de stad der ezels gewoond hebben of er bekend waren.
Vooral dankzij een zeer bloeiend artistiek en literair verleden heeft de gemeente Schaarbeek hulde gebracht aan de artiesten door ongeveer een derde van haar straten naar hen te noemen (schrijvers, schilders, beeldhouwers, muzikanten).
Kom ze ontdekken, wandel door de kunstenaarswijken rond het Weldoenersplein, de schrijverswijken rond de Huart-Hamoirlaan en de wijk van de Vlaamse kunstenaars uit de XVIIde eeuw rond het gemeentehuis,…
Ook andere persoonlijkheden werden niet vergeten. Of het nu gaat om politici, industriëlen, ingenieurs, advocaten, architecten of artsen,… ze maken allemaal deel uit van de Schaarbeekse geschiedenis.
Kom ten slotte zeker ook eens langs in de bloemenwijk aan beide kanten van het Josaphatpark, en de edelstenenwijk in de buurt van het Plaskyplein.
De Haachtsesteenweg is een vroegere Romeinse heirbaan, waarlangs men in 1861 (m.n. in de tuin van het Lyceum Émile Max) Romeinse graven heeft ontdekt. Deze steenweg, in 1459 bestraat tot het dorp Scarenbeka, heette Dieghemweg. Hij werd in 1827 tot in Haacht verlengd en kreeg dan zijn huidige naam.
Geboren in Gilly in 1812, overleden in Schaarbeek in 1882.
Onderwijzer. Gemeenteraadslid in Schaarbeek (1848-1860) en schepen in Schaarbeek (1852-1860).
De helikopterluchthaven, gelegen in de buurt van de Groene Dreef, werd officieel in gebruik genomen in 1953. Zij verzekerde de verbindingen per helikopter naar Rijsel, Antwerpen, Maastricht, Bonn, Eindhoven, Duisburg en Dortmund. In 1966 werd de helihaven gesloten: de vluchten vanuit Brussel-Stad waren niet langer rendabel.
Verbastering van het woord "olm" (of "elm"), een ander woord voor "iep". Het kleine gehucht Helmet zou pas in 1800 bij de gemeente Schaarbeek gevoegd worden, toen de "Kuip" van Brussel werd afgeschaft.
Het vroegere gehucht Helmet bevond zich in het noordelijke deel van de gemeente. Helmet komt van het woord "elmt", dat iep betekent. De steenweg heette destijds Oude Keulsche Baan (de weg leidde naar Keulen) en vormt vandaag een van de grootste winkelstraten van de gemeente.
Geboren in Brussel in 1783, overleden in Schaarbeek in 1835.
Notaris. Gemeenteraadslid in Schaarbeek (1828-1835). In 1829 benoemd tot burgemeester van Schaarbeek door de Nederlandse autoriteiten. Hij werd herkozen in 1830 en heeft deze functie uitgeoefend tot zijn dood in 1835. Hij was dus de laatste burgemeester van het Nederlandse regime en de eerste sinds de onafhankelijkheid.
Geboren in Sint-Gillis-Dendermonde in 1834, overleden in Schaarbeek in 1899.
Belgisch Nederlandstalig dichter en toneelschrijver. Politicus.Was gemeenteraadslid in Schaarbeek (1879-1884). Woonde in Schaarbeek, in de Van Dijckstraat 14, de Koninklijke Sinte Mariastraat 303, en daarna de Maarschalk Fochlaan 80.
De naam van deze straat herinnert eraan dat Schaarbeek, net als het merendeel van de Brabantse dorpen, ook een holle, smalle en onregelmatige straat had.
Herinnert aan een holle weg die het Josaphatdal verbond met de huidige Arthur Rolandstraat. Deze plaats was, in september 1830, bij de aftocht van de Hollandse troepen, het toneel van een fatale schermutseling waarbij 5 Schaarbekenaren de dood vonden.
Geboren in West-Branch (Verenigde Staten) in 1874, overleden in New York (Verenigde Staten) in 1964.
Leider van het United States Government's Famine Emergency Committee en speelde een grote rol in de bevoorrading van de door de eerste wereldoorlog verwoeste landen, dus ook België. Amerikaans minister van Handel in 1921. President van de Verenigde Staten van Amerika in 1928.
Geboren in Tielt in 1848, overleden in Brussel in 1933.
Belgisch Nederlandstalig journalist en toneelschrijver.
Samen met Karel Buls was hij grondlegger van de Vlaamse Schouwburg in 1887. In datzelfde jaar richtte hij eveneens de krant Het Laatste Nieuws op. Wordt beschouwd als een van de grondleggers van de Vlaamse beweging.
Na het bombardement door geallieerde troepen in de winter van '44-'45 om zich tegen het Von Rundstedt-offensief te verweren, kreeg de getroffen stad Houffalize hulp van de Schaarbeekse autoriteiten en bevolking. Sindsdien prijkt een beeld van Pogge op de Schaarbeekstraat in de Ardense stad en schenkt Houffalize jaarlijks aan Schaarbeek de kerstboom die het Colignonplein versiert.
Geboren in Bergen in 1841, overleden in Sint-Gillis in 1913.
Gemeenteraadslid in Schaarbeek (1879-1909), schepen van Schaarbeek (1880-1903), vervolgens burgemeester van Schaarbeek (1903-1909). Provincieraadslid (1892-1909).
Oprichter van de nieuwe Helmetwijk.
Geboren in Brussel in 1843, overleden in Schaarbeek in 1910.
Componist. Leerling aan het Conservatorium van Brussel onder leiding van Fétis. Kreeg in 1865 de Prijs van Rome. Hij was directeur van de muziekacademie van Bergen, leraar harmonie aan het Conservatorium van Brussel en directeur van de muziekschool van Sint-Joost-ten-Node-Schaarbeek, die onder zijn leiding een van de meest vooraanstaande van het land werd. Schrijver van profane oratoria, koorgezangen, melodieën en hymnes.
Hij werd geboren in Besançon (Frankrijk) in 1802, en overleed in Parijs (Frankrijk) in 1885. Hij was een Frans schrijver, dichter en dramaturg, en lid van de Académie française. We hebben onder andere Hernani, Lucrèce Borgia en Ruy Blas (theaterstukken), Les châtiments (poëzie) en Notre-Dame de Paris en Les Misérables (proza) aan hem te danken. Deze straat droeg voordien de namen ‘Arteveldestraat’ en ‘Octave Houssastraat’, naar de gemeente-ingenieur, voor ze in 1910 haar nieuwe naam kreeg.
Vroeger heette deze straat de Hulpgang. Vervolgens werd ze omgevormd tot een straat om de Hulpstraat te verbinden met de Hutstraat, en kreeg ze de naam ‘Korte Hulpstraat’. Haar naam verwijst naar het feit dat de straat door terreinen loopt die vroeger tot de Godshuizen van Brussel behoorden.
Deze straat werd aangelegd in 1845 en liep door een gebied dat ‘Ma Chaumière’ (mijn hut) heette en aan de erfgenamen Thomas toebehoorde. In 1860 werd ‘Mijn Hut’ omgedoopt tot ‘Hutstraat’
Paul Hymans werd geboren in Elsene in 1865, en overleed in Nice (Frankrijk) in 1941. Hij was een Belgische, Franstalige schrijver, en was ook actief in de politiek. Hij was professor in de rechten aan de Université Libre de Bruxelles. In 1900 werd hij lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, en hij was meermaals minister. In 1914 werd hij minister van Staat, en hij vertegenwoordigde ons land in de Volkenbond in 1920. Hymans werkte mee aan het Verdrag van Locarno. Toen dat in 1926 ondertekend werd, werd deze straat naar hem vernoemd.