Kleine anekdotes en straatnamen in de volksmond
U vraagt zich af wat de betekenis is van de naam van uw straat. Deze korte geschiedenis van de straten van Schaarbeek zal u alleszins op de goede weg helpen.
De gemeente Schaarbeek telt tegenwoordig iets meer dan 300 straten. Sommige benamingen illustreren duidelijk de lokale geschiedenis, terwijl andere hulde brengen aan - al dan niet beroemde - personages die in de stad der ezels gewoond hebben of er bekend waren.
Vooral dankzij een zeer bloeiend artistiek en literair verleden heeft de gemeente Schaarbeek hulde gebracht aan de artiesten door ongeveer een derde van haar straten naar hen te noemen (schrijvers, schilders, beeldhouwers, muzikanten).
Kom ze ontdekken, wandel door de kunstenaarswijken rond het Weldoenersplein, de schrijverswijken rond de Huart-Hamoirlaan en de wijk van de Vlaamse kunstenaars uit de XVIIde eeuw rond het gemeentehuis,…
Ook andere persoonlijkheden werden niet vergeten. Of het nu gaat om politici, industriëlen, ingenieurs, advocaten, architecten of artsen,… ze maken allemaal deel uit van de Schaarbeekse geschiedenis.
Kom ten slotte zeker ook eens langs in de bloemenwijk aan beide kanten van het Josaphatpark, en de edelstenenwijk in de buurt van het Plaskyplein.
Betekent letterlijk "dal van de geestelijken". Zo werden destijds de landerijen tussen de Trooststraat, de Daillylaan en de Leuvensesteenweg genoemd. In de middeleeuwen was het grootste deel van deze terreinen in handen van de abdij van Ter Kameren en van de Armen van Sint-Goedele. Deze plek kreeg haar naam dus omdat de landerijen eigendom waren van deze kerkelijke instellingen en niet, zoals hier en daar te lezen staat, omdat dit een geliefkoosde plek van vooraanstaande geestelijken zou zijn.
Op aansporen van burgemeester Herman en ingenieur Vifquin werd een maatschappij opgericht voor de aanleg van de Paleizenstraat. Deze verkeersader werd zo genoemd omdat ze deel uitmaakt van het koninklijke tracé, dat het paleis van de koning in Brussel verbindt met het koninklijke kasteel van Laken.
Er werd lang geloofd dat deze naam verwees naar een jachtpaviljoen, maar het blijkt eerder te gaan om een klein gebouw dat dienstdeed als halte op de spoorlijn Brussel-Mechelen die zich in de buurt bevond.
Geboren in Chassors (Frankrijk) in 1845, overleden in Sint-Joost-ten-Node in 1884.
Industrieel en landeigenaar. Richtte in 1871 in Brussel een onderneming op voor de fabricage van papier en inkten - bedrijf dat hij achteraf overhevelde naar Schaarbeek, Linthoutstraat, onder de naam N.V. Pelletier. De straat werd aangelegd op de landerijen dat hij bezat, naast zijn fabriek.
Het volksgebruik heeft deze straatnaam verbasterd tot Philomène, maar de officiële benaming luidde aanvankelijk Philomèle, een wetenschappelijk woord dat gewoon "nachtegaal" betekent.
Geboren in Straatsburg (Frankrijk) in 1854, overleden in Amiens (Frankrijk) in 1914.
Kolonel in het Franse leger. Heeft in Tonkin en in Annam gediend. Kwam in de actualiteit naar aanleiding van de zaak-Dreyfus. Hij heeft immers bewezen dat officier Dreyfus onterecht veroordeeld was. Dankzij hem werd het proces herzien en werd Dreyfus vrijgesproken. Later werd hij generaal en vervolgens minister van Oorlog onder Clémenceau.
Geboren in Sint-Jans-Molenbeek in 1872, overleden in Elsene in 1945.
Belgisch Franstalig schrijver, auteur van o.m. Histoire Illustrée de la Forêt de Soignes. Legde volledige artistieke studies af aan de academie van Molenbeek. Begon zijn schrijversloopbaan als kunstcriticus. Het was Georges Eekhoud die het talent van deze volledig autodidactische schrijver ontdekte en hem in de schijnwerpers plaatste.
Deze straat dankt haar naam aan het feit dat zij naar de Kruidtuin leidt. Vroeger heette ze de Sint-Philippusstraat.
Geboren in Brussel in 1851, overleden in Schaarbeek in 1905.
Belgisch kunstschilder, gevormd aan de Academie voor Schone Kunsten van Brussel. Leerling van Wiertz. Hoofdzakelijk ontwerper van landschappen, vooral de Kempen, de Belgische kust en Schaarbeek. Behoort tot de romantische stroming van de XIXe eeuw, die vooral nadruk legt op het mysterieuze en het poëtische in de natuur. Woonde in de Vooruitgangstraat 411 in Schaarbeek.
Pogge den Boer - zijn echte naam was Pieter De Cruyer - werd geboren in Ternat op 19 juli en overleed in een bejaardentehuis in de Brusselse Hoogstraat op 16 juni 1890.
Pogge is in werkelijkheid zijn bijnaam. Dit is een verbastering van het woord Pouchenelle, dat uit het lokale dialect komt. Deze kleine kerel was in de hele wijk bekend voor zijn eerlijkheid, zijn gevoel voor rechtvaardigheid en zijn constant streven om goed te doen, terwijl hij alle problemen in zijn omgeving regelde met zijn onveranderlijke uitdrukking "Alles is just". Hij was dus heel populair bij de bewoners van zijn wijk, de Laudestraat, waar hij werkte op een boerderij. Om die reden hebben de ouderen deze plek het "Poggeplein" genoemd, beslist een legendarische naam aangezien ze in geen enkele officiële gids voorkomt.
Geboren in Vilvoorde in 1818, overleden in Brussel in 1895.
Belgisch kunstschilder, leerling van de Academie voor Schone Kunsten van Brussel onder de directie van François-Joseph Navez, van wie hij later de schoonzoon werd. Prijs van Rome in 1842. Schildert vaak historische en religieuze onderwerpen, oorlogsscènes en portretten. Vooral befaamd als ontwerper van oriëntaalse voorstellingen in het genre van Delacroix. In 1847 werd hij directeur van de academie van Gent, en later, in 1878, van die van Brussel. Zijn liberale opleiding vormt een band tussen de romantiek en het realisme. Woonde in Schaarbeek, achtereenvolgens in de Bijenkorfstraat, de Vooruitgangstraat en de Grondwetstraat.
Het betreft een deel van de handelsroute die Brugge destijds verbond met Keulen. Langs deze weg reden de diligences of postkoetsen in de XVIIIe eeuw.
Gehucht op het kruispunt van de Notelaarsstraat en de Keizer Karelstraat. Op deze plaats startten onder meer de "Blijde Intreden" van prinsen en vorsten die in Brussel aankwamen. Er werd een altaar opgericht en de bezoekers zwoeren er plechtig de privileges van het Sint-Goedelekapittel te respecteren. Filips II was de eerste die zich naar deze traditie plooide in 1549.
De naam van deze plaats, "linden van de predikanten", vindt wellicht zijn oorsprong in de Romeinse gewoonte om processies te organiseren en onder de takken van edele bomen (zoals de linde) de hulp en zegening van de goden af te smeken. Het christendom nam dit volkse gebruik over. In Woluwe herinnert de Prekelindenlaan aan die traditie die ook in deze gemeente plaatsvond.
Geboren in Toulouse (Frankrijk) in 1808, overleden in Parijs (Frankrijk) in 1873.
Jean-Michel Prévost, een Frans uitvinder, ontwierp in 1827 een methode voor snelschrift (stenografie). Zijn leerling, Albert Delaunay, heeft de methode in 1866 vervolmaakt en maakte er de methode Prévost-Delaunay van.
Geboren in Possenhofen (Duitsland) in 1876, overleden in Brussel in 1965.
Koningin der Belgen. Huwde in 1900 met prins Albert van België. Was verpleegster aan het IJzerfront tijdens de eerste wereldoorlog. Zij richtte later de Stichting Koningin Elisabeth op, met als doel het aanmoedigen van jonge kunstenaars.